ANDRZEJKI - 29 XI

To wieczór wróżb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, w wigilię świętego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji. Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawiła się w 1557 za sprawą Marcina Bielskiego

Początkowo Andrzejki traktowano bardzo poważnie i miały charakter tylko i wyłącznie matrymonialny - wróżby wykonywano indywidualnie, w odosobnieniu i były przeznaczone jedynie dla niezamężnych dziewczyn. W późniejszym czasie natomiast Andrzejki zaczęto organizować wspólnie w grupach rówieśniczych panien na wydaniu.

Współcześnie Andrzejki to niezobowiązująca zabawa, głównie dla młodzieży i dorosłych zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. 

Najpopularniejsza wróżba andrzejkowa to oczywiście lanie wosku przez dziurkę od klucza. Ponadto znane są także takie wróżby jak m.in. przestawianie butów, rzucanie karteczkami, łódki na wodzie czy obierki z jabłek. 

Żródł: https://www.radiozet.pl/Co-gdzie-kiedy-jak/Andrzejki-2021-kiedy-obchodzimy-wieczor-wrozb-w-Polsce-i-na-swiecie-DATA

ADWENT

w Kościołach chrześcijańskich okres trwający od I nieszporów czwartej z kolei poprzedzającej Święto Bożego Narodzenia niedzieli do zmierzchu 24 grudnia, okres przypominający oczekiwanie na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. Jednocześnie jest to czas poprzedzający pamiątkę pierwszego przyjścia – wcielenia, znanego pod nazwą narodzin Chrystusa. Początek tego okresu w tym roku przypada 28 listopada.

Na adwent składają się cztery niedziele adwentowe, w pierwszą z nich rozpoczyna się w Kościołach chrześcijańskich rok liturgiczny. Adwent to czas, w którym ewangelicy i katolicy mają uświadomić sobie, że oczekują na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. W okresie adwentu dominuje w liturgii kolor fioletowy. Kolorem tym w Kościołach ewangelickich nakrywa się ołtarz. W Kościele katolickim kapłan zakłada do mszy świętej ornat w kolorze fioletowym, symbolizującym czas pokuty i przygotowania się do jednego z najważniejszych świąt, czasu pojednania z Bogiem i ludźmi, a w III niedzielę może zastąpić go kolorem różowym.

Tradycją w Kościołach katolickich są odprawiane w tym okresie o świcie msze, zwane roratami. Są to msze ku czci Maryi Panny, na pamiątkę tego, że przyjęła nowinę od archanioła Gabriela, zwiastującego, iż zostanie Matką Syna Bożego. Adwent, z punktu widzenia liturgii Kościoła katolickiego, można podzielić na dwa okresy:

1. od początku adwentu do 16 grudnia (czas szczególnego oczekiwania na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa na końcu czasów);

2. od 17 grudnia do 24 grudnia (czas bezpośredniego przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego).

Symbole i zwyczaje adwentu:

wieniec adwentowy – wieniec adwentowy, w formie okręgu, składa się z gałązek choinki, na których umieszcza się 4 świece, symbolizujące 4 niedziele adwentu. Co niedzielę zapala się kolejną świecę. I świeca jest świecą pokoju, II wiary, III miłości, IV nadziei. Elementy wieńca symbolizują wspólnotę oczekującą w nadziei i radości na przyjście Pana. Znaczenie poszczególnych elementów jest następujące: zielone gałązki – życie, nadzieja; świece – światło, nadchodzącą Światłość; forma wieńca: krąg – powracający cykl życia.

kalendarz adwentowy – specjalny kalendarz służący do odliczania dni od pierwszego dnia adwentu lub 1 grudnia do Wigilii Bożego Narodzenia. Pomysł pochodzi z XIX wieku od niemieckich luteran. Zwyczaj ten znany jest i pielęgnowany w wielu krajach na całym świecie w rodzinach chrześcijańskich.

lampion adwentowy – jest to rodzaj lampki, wykonanej w kształcie czworoboku zamkniętego, którego ścianki przypominają gotyckie witraże z symbolami chrześcijańskimi lub scenami biblijnymi. Wewnątrz lampionu umieszcza się świece lub małą żarówkę na baterię. Lampionami oświetla się pierwszą część mszy świętej roratnej, podczas której w kościele pogaszone są światła i panuje symboliczna ciemność. Lampion jest symbolem przypowieści Jezusa o roztropnych pannach, które z płonącymi lampami oczekiwały na przyjście Oblubieńca. (Mt 25, 1-13).

Zwyczajami popularnymi przede wszystkim wśród katolików są ponadto:

wędrująca figura Matki Bożej – zwyczaj ten praktykowany jest w wielu polskich parafiach. Polega na przyjmowaniu figury Matki Bożej z kościoła po roratach przez to dziecko, którego serduszko, z zapisanymi dobrymi uczynkami wykonanymi dnia poprzedniego, zostało wylosowane przez księdza odprawiającego roraty. Najczęściej figurkę Matki Bożej przyjmuje się na jeden dzień. W tym dniu cała rodzina stara się celebrować tzw. „rodzinną liturgię”, śpiewając pieśni adwentowe i maryjne, czytając i rozważając Pismo Święte oraz odmawiając Różaniec i inne modlitwy. Rodzina jakby zaprasza Maryję do swego domu.

świeca roratna (roratka) – jest symbolem Najświętszej Marii Panny, która niesie ludziom Chrystusa – Światłość prawdziwą. W kościołach umieszcza się ją na prezbiterium obok ołtarza lub przy ołtarzu Matki Bożej. Biała lub niebieska kokarda, którą jest przepasana roratka, mówi o niepokalanym poczęciu Najświętszej Marii Panny.

KATARZYNKI - 24 XI

„Święta Katarzyna Adwent rozpoczyna”, głosi ludowa mądrość. 

W wigilię św. Katarzyny Aleksandryjskiej czyli wieczorem 24 listopada, kawalerowie mają więc okazję powróżyć sobie, co do przyszłego ożenku. 

Ten polski zwyczaj świąteczny jest męskim odpowiednikiem andrzejek. Oba te dni były kiedyś (szczególnie w XVIII i XIX wieku) chętnie i hucznie celebrowane, szczególnie na wsiach, kiedy ustawały wszelkie prace na polu. Wspólnym mianownikiem obu tradycji stało się oczywiście zgłębienie intrygującej przyszłości, związanej z małżeństwem.

W przeddzień imienin Katarzyny, kawalerowie kładli pod poduszkę …ptasie pióro, co miało sprowokować prorocze sny na temat przyszłej żony. Jeśli więc mężczyzna śnił o białej kurze, czekać miał go ślub z młodą kobietą. Czarna kura zwiastowała wdowę, a więc raczej starszą wybrankę, zaś kura z kurczakami wdowę z dziećmi. Jeśli we śnie chłopaka pojawiła się sowa, to była symbolem mądrej żony, tyle że… niepięknej lub (dla odmiany) niezbyt przyjemnej. Gołąb oznaczać miał wybrankę urodziwą, lecz niemądrą. A kogut we śnie zapowiadał młodemu mężczyźnie rok, w którym jego ślubu jednak wcale nie będzie.

„W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny”, mawiało się przed laty. Cóż. Nie dziewczyny, a ich garderoba, uściślijmy. A skąd? Otóż całkiem często chłopcy wykradali damskie elementy ubrania (wyjątkowo pożądana była bielizna; nic dziwnego), po czym ukrywali je pod poduszką.

Powszechnym zwyczajem były też karteczki z pierwszymi literami imienia (lub pełnymi wersjami damskich imion), które oczywiście lądowały pod poduszką. Nazajutrz rano chłopcy losowali je i już wiedzieli, z kim zwiążą się w ciągu najbliższych miesięcy.

Po ekscytujących nocnych wróżbach kawalerowie spotykali się na śniadaniu. Każdy musiał mieć kawałek suchego chleba, który zostawał im na… deser. Należało się spieszyć. Ten mężczyzna, który pierwszy spożył sucharka, jako pierwszy miał zmienić stan cywilny.

Urządzano także wróżby z użyciem kilku kubków. Pod każdy z nich należało schować mały gadżet, związany ze ślubem. Czyli np.: obrączkę (rychły ślub), monetę (przypływ majątku, związanego z ożenkiem), kłos zboża (dobrostan). Jeden kubek pozostawał pusty i dla tego, kto go wybrał, zwiastował niestety zastój (ale chwilowy). Kawalerowie podczas wróżb często wypowiadali magiczne zdanie: „Kasiu, daj znać, co się będzie ze mną dziać!”. Odpowiedź przychodziła rychło i budziła wiele emocji.

To nie koniec atrakcji. Chłopcy zwyczajowo ścinali w tym dniu gałązkę z drzewa wiśni i wstawiali ją do wazonu. Jeśli roślina zakwitła w ciągu miesiąca, czyli do Bożego Narodzenia, to zwiastowała prędki ślub (i to już w karnawale!).

Źródło: Katarzynki. Co to za święto i jakie są zwyczaje? - Era Nowych Kobiet

DZIEŃ KREDKI

Święto to obchodzimy 22 listopada. W znaczący sposób wiąże się ono z najmłodszymi, bowiem to dzięki kredkom można wyrazić swoje myśli i uczucia bez umiejętności czytania i pisania. Rysowanie w dodatku rozwija wyobraźnię, więc tym bardziej warto dzisiaj zachęcać dzieci do tej świetnej zabawy.

OGÓLNOPOLSKI DZIEŃ PRAW DZIECKA

W 2014 roku Sejm podjął uchwałę o ustanowieniu 20 listopada Ogólnopolskim Dniem Praw Dziecka. Wybrana data, nawiązuje do 1989 r. i przyjęcia przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych Konwencji o Prawach Dziecka, a także do obchodzonego od lat Międzynarodowego Dnia Praw Dziecka. 

W uchwale posłowie podkreślili m.in., że to Polska już w 1978 r. przedstawiła projekt Konwencji i zaproponowała jej Komisji Praw Człowieka ONZ jej uchwalenie. „Był to niewątpliwie jeden z największych polskich sukcesów na arenie międzynarodowej. Przypominając szczególny wkład i rolę Polski w tworzeniu światowego systemu ochrony praw dziecka, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia dzień 20 listopada Ogólnopolskim Dniem Praw Dziecka” - wskazano w przyjętym w 2014 r. dokumencie.

Inicjatorami i współtwórcami Konwencji o Prawach Dziecka byli prawnicy z Państwowej Akademii Nauk zainspirowani myślą Janusza Korczaka, który jako pierwszy apelował o podmiotowe traktowanie najmłodszych. Jest to najbardziej rozpowszechniony dokument dotyczący praw człowieka; podpisały go wszystkie państwa na świecie i prawie wszystkie ratyfikowały - Polska w 1991 r.

Celem Ogólnopolskiego Dnia Praw Dziecka jest uświadamianie najmłodszym, że mają swoje prawa i powinni wiedzieć jak z nich korzystać, a dorosłym przypominanie, że nie tylko mają te prawa zawsze respektować, ale powinni także stać na ich straży i podejmować działania wzmacniające ich ochronę. Święto to ma również zachęcać do propagowania praw dzieci i edukacji na ten temat.

Źródło: https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/komunikat.xsp?documentId=24C604E290C13024C1258625004F9DA9

DZIEŃ ZAPOBIEGANIA PRZEMOCY WOBEC DZIECI

Każdy kto podnosi rękę na dziecko powinien zostać potępiony. 19 listopada to dzień, kiedy szczególnie warto to uświadamiać ludziom oraz zachęcać do bezzwłocznego reagowania, gdy najmłodszym dzieje się krzywda.

Światowy Dzień Filozofii - 18 XI

Dzień Filozofii ustanowiony został w 2002 roku przez UNESCO, które uznało że trzeci czwartek listopada to doskonały moment, by uczcić dorobek filozoficzny całej ludzkości i zachęcić świat do głębokiej refleksji, otwarcia umysłów i wymiany poglądów. 

W ramach obchodów organizowane są konferencje, wykłady, debaty, warsztaty i inne wydarzenia kulturalne. UNESCO podkreśla znaczenie filozofii w procesie zmiany świata na lepszy poprzez zadawanie trudnych pytań i poszukiwanie właściwych odpowiedzi z myślą o poszanowaniu godności człowieka. 

Słowo filozofia pochodzi z języka greckiego i oznacza dosłownie „umiłowanie mądrości” – za twórcę tego terminu uważa się Pitagorasa, niemniej wielcy myśliciele znani byli jeszcze wcześniej (np. Tales z Miletu, VII wiek p.n.e.). Filozofia jest fundamentalną częścią dorobku kulturowego ludzkości. Od zawsze starała się wyjaśnić pochodzenie człowieka, sens jego życia oraz mechanizmy funkcjonowania świata. 

Na przestrzeni dziejów filozofia często wpływała na wydarzenia społeczne i polityczne. Wielkie przemiany światopoglądowe, takie jak romantyzm, oświecenie czy modernizm miały swoje odzwierciedlenie w myśli filozoficznej danych czasów. Niektóre starożytne trendy filozoficzne dziś taktowane są raczej w kategoriach ciekawostek, na przykład pogląd, że świat powstał z ruchów powietrza (Anaksymenes) czy też z ognia (Heraklit z Efezu).

Najwięksi filozofowie w dziejach mają do dziś ogromny wpływ na postrzeganie rzeczywistości, a mądrość, którą za sobą pozostawili, prawdopodobnie nigdy nie straci na wartości. Nie oznacza to jednak, że niczego nowego nie da się już wymyślić, dlatego w trzeci czwartek listopada warto choćby trochę „poliflozofować”.

DZIEŃ UWIĘCZIONEGO PISARZA

15 listopada to święto uchwalone przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Pisarzy PEN, które ma na celu pokazanie, jak niebezpieczna bywa praca dziennikarza/pisarza, piszącego prawdę w każdych okolicznościach. Za swoją niezależność często płacą oni ogromną cenę -więzieniem, utratą zdrowia, a nawet życia.

MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ŁAMAŃCÓW JĘZYKOWYCH

Dzień ma za zadanie promowanie języka ojczystego i przypada na 14 listopada. 

Dzięki trudnym słowom można przy okazji zachęcić młodych ludzi do lepszego poznania gramatyki i poprawnej wymowy.

- stół z powyłamywanymi nogami

- czarna krowa w kropki bordo...

- chrząszcz brzmi w trzcinie...

NARODOWE ŚWIĘTO NIEPODLEGŁOŚCI

to święto państwowe w Polsce obchodzone jest corocznie 11 listopada dla upamiętnienia odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918, po 123 latach zaborów (1795–1918). Święto zostało ustanowione ustawą z dnia 23 kwietnia 1937.

Odzyskiwanie przez Polskę niepodległości było procesem stopniowym. Wybór 11 listopada uzasadnić można zbiegiem wydarzeń w Polsce z zakończeniem I wojny światowej dzięki zawarciu rozejmu w Compiègne 11 listopada 1918, pieczętującego ostateczną klęskę Niemiec. Dzień wcześniej przybył do Warszawy Józef Piłsudski. W tych dwóch dniach, 10 i 11 listopada 1918, naród polski uświadomił sobie w pełni odzyskanie niepodległości, a nastrój głębokiego wzruszenia i entuzjazmu ogarnął kraj.

Polska na przestrzeni wieków - film

Źródło: Narodowe Święto Niepodległości – Wikipedia, wolna encyklopedia
             https://www.youtube.com/watch?v=Evael1FTjGU

MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ POSTACI Z BAJEK

to święto, które przypada 5 listopada, w rocznicę urodzin Walta Disney’a.

Jest to wspaniała inicjatywa zarówno dla dzieci, jak i dorosłych – bajki bowiem są świetnym pomostem do wspólnej zabawy między pokoleniami.

Święto niesie za sobą nie tylko chęć docenienia bajek i ich twórców, ale i wartości edukacyjne. To dobra okazja, by zachęcić najmłodszych do czytania bajek, a co za tym idzie rozwijania wyobraźni, pamięci, zdobywania wiedzy na różne tematy, poznawania nowych słów, zasad gramatyki czy kształtowania właściwych postaw moralnych. 

Międzynarodowy Dzień Postaci z Bajek pomaga wzmacniać więzi rodzinne. Rodzice w ramach święta (oczywiście także każdego innego dnia) powinni przeczytać swoim pociechom bajki, sięgnąć po tytuły ze swojego dzieciństwa czy nawet opowiedzieć własną historię.

Na zachętę warto przytoczyć cytat Alberta Einsteina: „Jeżeli chcesz aby twoje dzieci były inteligentne, czytaj im bajki. Jeżeli chcesz, aby były bardziej inteligentne, czytaj im więcej bajek".

Historia bajek z pewnością jest dłuższa niż wskazują na to pierwsze publikacje i odkrycia. Prawdopodobnie ludzie opowiadali sobie magiczne opowieści już w epoce brązu, przekazując je w formie ustnej kolejnym pokoleniom. „Oficjalny” początek gatunku datuje się na VI w. p. n.e, kiedy grecki niewolnik Ezop spisał pierwszy zbiór bajek o zwierzętach. Kilkaset lat później, w 1697 roku pojawiły się bajki Charlesa Perraulta, w tym „Śpiąca królewna”, „Czerwony Kapturek”, czy „Kot w butach”. W 1779 roku wydano zbiór bajek Ignacego Krasickiego, które są ważnym elementem literatury polskiej i światowej. W 1812 roku zadebiutowały baśnie innych słynnych bajkopisarzy, czyli braci Grimm. Dziś dzieła Perraulta i braci stanowią klasykę gatunku, choć trzeba przyznać, że wiele współczesnych opowieści zostało pozbawionych najbardziej drastycznych wydarzeń, które w starych bajkach były powszechne.

XX wiek to dominacja bajek Walta Disneya, patrona Międzynarodowego Dnia Postaci z Bajek. Produkcje te znacznie różniły się od klasycznych dzieł, pozbawione były trudnych tematów, okraszonych brutalnymi scenami. Warto wspomnieć tu takie tytuły jak Myszka Miki czy Kaczor Donald. W Polsce idolami dzieciaków były z kolei takie postacie z bajek, jak Reksio, Bolek i Lolek czy Miś Uszatek. Dziś najmłodsi mają praktycznie nieograniczony dostęp do bajek, choćby w telewizji na dedykowanych kanałach czy w Internecie. Przybywa też nowych bohaterów, którzy powoli zyskują popularność jak postacie z Króla Lwa, Żółwie Ninja, Tom i Jerry czy Królik Bugs.

Źródło: https://www.kalbi.pl/dzien-postaci-z-bajek